Interview met Plankton in NRC
01 oktober 2024Op 9 september ging de nieuwste voorstelling van Plankton in première. ‘ Er rent een berg voorbij’ toert t/m januari 2025 langs de theaters. NRC..
Lees verder..Van 15 t/m 23 maart trakteert PLANpartner Festival Cement weer op een negendaags festival vol spannende voorstellingen. Zo’n 20 jonge makers uit Nederland en Vlaanderen tonen op allerlei plekken in Den Bosch hun werk aan een nieuwsgierig publiek. Zoals elk jaar, is er ook weer veel ruimte voor (oud) PLANmakers. Zin om nieuwe werk te ontdekken? We zien je graag in Den Bosch!
20 maart t/m 22 maart
Bram van Helden / Stichting Stilstaan
Tijd van de dingen
21 maart
Piet Van Dycke / Circumstances
Glorious Bodies
16 maart t/m 19 maart
King Sisters
Close To Harmony
15 maart t/m 18 maart
Plankton
Er rent een berg voorbij
22 maart t/m 23 maart
Simon Bus
Three Studies (for a self-portrait)
22 maart t/m 23 maart
Timo Tembuyser
Missa Mama Nova
Kijk voor het complete programma hier.
Bij Joske, Annelie en Marthe Koning thuis werd er tijdens hun jeugd heel vaak gezongen. Zo vaak dat er, om de chaos te beteugelen, een regel kwam: aan tafel mocht geen zang meer klinken. Maar zo eens in de maand gold het tegenovergestelde, dan moest juist alles wat ze aan die ontbijttafel zeiden gezongen worden. Nu vormen de zussen Collectief King Sisters, met één belangrijk bindend element: zang.
Interview met Collectief King Sisters voor PLAN Talentontwikkeling Brabant
Tekst: Mina Etemad
Die scène aan de ontbijttafel schetst het gezin van de drie zusters af als een gezellig en creatief geheel. Maar de zussen schelen telkens 3,5 jaar, dus tegen de tijd dat Joske (de oudste) uit huis ging op haar achttiende, was Marthe elf. Hun belevingswerelden lagen daardoor ver uit elkaar. Joske: ‘We waren zeker geen grote Von Trapp-familie zoals uit The Sound of Music. Maar zulke momenten aan de keukentafel vormden ons wel.’
Daarnaast kent hun familie – zoals elke andere familie – breuken en scheuren, die terug te zien zijn in hun voorstellingen. Joske: ‘We pogen een collectief te vormen terwijl we individuen zijn met elk ons eigen verhaal en onze eigen boog binnen de familiegeschiedenis. In ons werk zie je hoe we elkaar volgen, of juist tegenkleuren.’ Ze vertrekken daarbij niet vanuit het autobiografische, maar vertalen die familiedynamieken naar een abstract niveau waarin klank het belangrijkste medium is.
In hun voorstellingen zoeken de zussen bijvoorbeeld in klankimprovisaties en -experimenten naar de relatie tussen harmonie en conflict. Ze maken daarbij ook gebruik van de ruimte en hoe ze ten opzichte van elkaar staan, welke ruimte ze innemen en welke ruimte er tussen hen staat. Al drie voorstellingen hebben ze kunnen maken, met een Best of Fringe Award voor Song of the Sisters in 2018.
Muziek is altijd een verbindende factor geweest tussen hen. Hun vader had weliswaar natuurkunde gestudeerd, maar had een atypische muziekverzameling met onder andere minimal muziek uit de jaren tachtig, jazz en hedendaagse muziek met intense drumpartijen. Marthe: ‘Dan was je huiswerk aan het maken en dacht je: pap, kan die herrie alsjeblieft uit?’ Ze lacht: ‘Nu ben ik ouder en merk ik dat ik diezelfde muziek zelf ook opzet want dan ontspan ik zo lekker.’ De zussen luisteren veel naar dezelfde artiesten: Nina Hagen, Laurie Anderson, Joni Mitchell, Nina Simone en Meredith Monk.
Ondanks die gedeelde achtergrond en muzieksmaak, zijn de drie zussen elk in een ander vak geschoold: Joske is actrice, Marthe is performancekunstenaar en Annelie is zangeres. In het collectief brengen ze die disciplines samen en breiden daarmee ook hun individuele vaardigheden of interesses uit. Annelie, die als enige niet van een theateropleiding komt, doet bijvoorbeeld momenteel een master theater aan de Toneelacademie Maastricht: ‘Daarin onderzoek ik onder andere de ruimte tussen de performer en het publiek.’ Ze focust zich op de momenten tussen nummers door waarop je als zanger het publiek toespreekt. ‘Dat zijn momenten waarop je eigenlijk heel dichtbij het publiek kunt komen, maar waar voor mij ook mijn grootste ongemak zit.’ Juist dat ongemak is voor haar een gevoel om uit te diepen.
Ja-nee-koor
Als collectief onderzoeken ze eveneens die relatie tussen performers en het publiek en vragen zich af of ze die afstand kunnen verkleinen. Rebuilding a Voice, een a capella gezongen voorstelling, eindigt er bijvoorbeeld mee dat het publiek een koor wordt en meedoet. ‘Dan zijn wij niet meer de enigen die muziek zenden’, aldus Joske. Het idee voor dat koor ontstond vanuit Marthe, die tijdens een voorbereidingsdag voor Rebuilding A Voice een ja-nee-koor had gemaakt met een publiek. ‘Sommigen moesten ja zingen, anderen nee. Dat zijn tegenstellingen, maar ik liet die twee woorden samenklinken vanuit het idee dat als je een tegenovergestelde mening hebt, je alsnog kunt samenkomen in klank.’ Annelie vult aan: ‘In die voorstelling deden we een poging een meerstemmige maatschappij te creëren.’ Joske: ‘We leven in een tijd waarin er niet meer één overheersend wereldbeeld is, maar waarin er allerlei wereldbeelden naast elkaar bestaan. Dat ja-nee-koor was een abstractie of versimpeling van die pluriformiteit. Uiteindelijk kreeg iedereen in het publiek een eigen klank en werd dat een kakofonisch koor van meerstemmigheid.’
Die meerstemmigheid zullen ze in hun komende voorstellingen eveneens opzoeken. In hun eerstvolgende werk nemen ze hun familiedynamiek nog eens kritisch onder de loep, met als belangrijke bron de muzikale spelletjes uit hun jeugd. Ze vertrekken vanuit close harmony-zang, een meerstemmige zangstijl waarbij de verschillende stemmen elkaar volgen en weinig afstand tot elkaar hebben, maar waarbij er ook dissonantie is. Joske: ‘Er zit harmonie en schuring tussen de tonen, net zoals tussen de verschillende disciplines die wij beoefenen, maar dus ook tussen ons als zussen.’
Ook zijn Annelie, Marthe en Joske benieuwd of het publiek deel van het collectief kan worden, en ze introduceren een nieuw element in de voorstelling. ‘In onze vorige voorstellingen raakten we elkaar niet aan,’ zegt Joske. ‘Nu willen we onderzoeken wat aanraking betekent of losmaakt.’ En ook daarin is harmonie te vinden, evenals schuring: ‘Door een aanraking krijg je informatie mee over de ander, bijvoorbeeld of diegene je volgt, of juist kracht geeft of leidt.’
Foto’s: copyright PLAN-portret Collectief King Sisters door Bas de Brouwer.
Het nieuwe jaar brengt 3 nieuwe instromers in PLAN! Anna Verkouteren Jansen, Anthony van Gog en King Sisters kunnen de komende jaren met steun van PLAN hun werk en talent verder ontwikkelen.
Een hele korte voorstelronde, lees meer over de makers via de linkjes:
Anna Verkouteren Jansen is regisseur, theatermaker en schrijver. Ze maakt hallucinogene portretten van loners en underdogs, waarbij ze verschillende lagen van het bewustzijn verkent. Anna volgt haar PLAN-traject onder de vleugels van Podium Bloos. In de eerste helft van 2023 werkt ze bij Podium Bloos en De Nieuwe Vorst aan de immersieve audio-installatie Radio Sueño, een naar eigen zeggen ‘existentiële, hyperimmersieve filosofische softporno – geluidsinstallatie from space.’
Choreograaf Anthony van Gog maakte als duo met Maarten Heijnens al eerder indruk binnen Makershuis Tilburg en richt zich de komende PLAN-jaren onder mentorschap van DansBrabant op het zelfloze lichaam, op het idee dat wij mensen in wezen geen ‘vaste kern’ hebben, maar dat identiteit een spiegelspel is dat niet gestopt gespeeld moet worden.
De zussen Joske, Annelie en Marthe Koning vormen samen collectief King Sisters. Alledrie zijn ze podiumkunstenaars met hun eigen discipline en praktijk. Wanneer ze samen op de vloer staan vinden ze elkaar een unieke muzikale taal, die is ontstaan in hun jeugd. Met hun zangstemmen als vertrekpunt creëren ze kunstzinnige, niet-alledaagse, a-capella concerten waarin ze elkaar, vanuit hun eigen disciplines, steeds uitdagen.
Op 9 september ging de nieuwste voorstelling van Plankton in première. ‘ Er rent een berg voorbij’ toert t/m januari 2025 langs de theaters. NRC..
Lees verder..In de broedplaatsen kunnen makers hun eerste stappen zetten en zichtbaar maken. Tegelijkertijd is het een kennismaking tussen een maker en partner(s), op basis waarvan een lange(re) samenwerking tot stand kan komen. Er zijn broedplaatsen in Breda, Tilburg, ‘s-Hertogenbosch en Eindhoven.
In PLAN werken de volgende producenten, podia én festivals samen: Festival Cement, Theaterfestival Boulevard, DansBrabant, Het Zuidelijk Toneel, Festival Circolo, De Nieuwe Vorst, Podium Bloos, Parktheater Eindhoven, United Cowboys, Theater Artemis en de Verkadefabriek. Lees hieronder meer over de werking van elke partner of klik door naar ieders website.